جراحی تعویض مفصل لگن که با نام جراحی آرتروپلاستی لگن نیز شناخته می‌شود، یک روش جراحی است که در موارد پیشرفته آرتروز لگن و به منظور بهبود عوارض ناشی از آن انجام می‌شود. این جراحی توسط جراح و متخصص انجام می‌شود. مفصل آسیب دیده با یک مفصل مصنوعی جایگزین می‌شود. این کار به بیمار کمک کند کیفیت زندگی خود بهبود بخشد و به زندگی عادی خود باز گردد. میزان موفقیت در این جراحی تا حدود زیادی به تعهد بیمار نسبت به توصیه‌های پزشک و تلاش فعال در فرآیند بازیابی بستگی دارد.
جایگزینی لگن (انگلیسی: Hip replacement ) یک نوع مداخله پزشکی و عمل جراحی است. استفاده از استخوان مصنوعی یکی از موارد جالب توجه است که در آن خوردگی و زوال مواد دارای اهمیت است. در زیر بر روی موادی که برای این کاربرد مورد استفاده قرار می‌گیرند و منطق استفاده از آن‌ها، تشریح خواهد شد. (+)
چه کسانی نیاز به تعویض مفصل لگن دارند؟
افرادی که نیاز به تعویض مفصل لگن دارند معمولا دارای شرایط زیر هستند:
- آرتروز لگن پیشرفته موجب تخریب شدید غضروف می شود و بیمار درد شدید و محدودیت حرکتی دارد.
- بیمار درد شدیدی احساس می کند که باعث کاهش کیفیت زندگی شده است و با روش‌های درمانی معمولی قابل کنترل نیست.
- محدودیت شدید حرکتی و کاهش چشمگیر فعالیت‌های روزانه
- کاهش استقامت جسمانی و ضعف شدید مفصل به دلیل درد شدید
- عدم بهبودی بیمار با روش‌های درمانی غیرجراحی مانند فیزیوتراپی، دارو و تغییر سبک زندگی
دکتر آقابزرگی معمولا پیش از تصمیم‌گیری برای انجام عمل تعویض مفصل لگن، ارزیابی دقیقی از وضعیت بیمار انجام می‌دهد و میزان بهبودی با دیگر روش‌های درمانی را ارزیابی می‌کند.
جراحی تعویض مفصل لگن چگونه انجام می‌شود؟
جراحی تعویض مفصل لگن جراحی پیچیده ای است که مراحل انجام آن به صورت زیر می‌باشد:
- پیش از انجام جراحی، وضعیت بیمار به طور دقیق مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و این ارزیابی معمولا شامل آزمون‌های تصویری مانند اشعه ایکس و‌ام آر آی و آزمایش خون می‌شود. در صورت لزوم بیمار طبق توصیه‌های پزشک تغییراتی در سبک زندگی و دارو‌های مصرفی خود ایجاد می‌کند.
- بیمار پس از انتقال به اتاق عمل بیمارستان، تحت بیهوشی موضعی یا عمومی قرار می‌گیرد.
- پس از بیهوشی، جراح و متخصص ارتوپدی به منظور دسترسی به مفصل لگن یک برش در ناحیه مفصل ایجاد می‌کند. پس از برداشتن مفصل و غضروف تخریب شده، آن را با پروتز مصنوعی که معمولا از مواد فلزی یا پلاستیکی با کیفیت ساخته می‌شود، جایگزین می‌کند.
- پس از جایگزینی پروتز و قرار‌گیری دیگر اعضا در مکان مناسب، پزشک محل برش را بخیه کرده و آن را پانسمان می‌کند.
چرا باید تعویض مفصل لگن انجام داد؟
جراحی تعویض مفصل لگن معمولا به منظور بهبود علائم و کاهش درد و محدودیت حرکتی در افرادی انجام می‌شود که مفصل لگن آن‌ها به شدت تخریب شده و تاثیر نا مطلوبی بر زندگیشان گذاشته است. دلایل انجام جراحی تعویض مفصل لگن عبارت است از:
- آرتروز شدید که یک بیماری مفصلی همراه با تخریب غضروفی است و با علائمی از جمله درد شدید، تورم و محدودیت حرکتی همراه می‌شود.
- احساس درد مزمن در ناحیه لگن که با روش‌های درمانی معمولی بهبود نمی‌یابد.
- محدودیت شدید حرکتی در لگن و کاهش قابلیت انجام فعالیت‌های روزانه
- ضرورت بهبود کیفیت زندگی
- تاثیرات منفی آرتروز بر استقامت و عملکرد جسمانی
- عدم بهبودی با درمان‌های معمولی
تصمیم‌گیری برای انجام جراحی تعویض مفصل لگن حتما باید توسط پزشک متخصص ارتوپد انجام شود. دکتر آقابزرگی معمولا براساس شدت علائم، میزان تاثیر گذاری آرتروز بر کیفیت زندگی و دیگر عوامل فردی بیمار تصمیم به انجام جراحی تعویض مفصل می‌گیرد.
زمان بهبودی پس از جراحی چقدر است؟
مدت زمان بهبودی پس از جراحی تعویض مفصل لگن به عوامل مختلفی از جمله میزان شدت آسیب و عوارض مرتبط با آرتروز، عمل جراحی، وضعیت عمومی بیمار پس از جراحی، تعهد بیمار به انجام تمرینات و دستورات پزشک و فیزیوتراپیست، سن بیمار و… بستگی دارد و بهبودی کامل بیمار می‌تواند به طور میانگین بین 6 الی 12 ماه طول بکشد. اکثر بیماران پس از چند روز از انجام جراحی کم کم شروع به راه رفتن می‌کنند و معمولا 10 الی 12 هفته پس از جراحی می‌توانند فعالیت‌های خود را آغاز کنند.
مراقبت‌های بعد از عمل
مراقبت‌های پس از جراحی تعویض مفصل لگن اهمیت بسیار زیادی دارد و موجب افزایش سرعت بهبودی و کیفیت زندگی بیماران می‌شود. در این بخش به برخی مراقبت‌های رایج و مهم پس از جراحی تعویض مفصل لگن می‌پردازیم:
مراقبت از بیمار در بیمارستان و نظارت بر علائم حیاتی، کنترل درد و مدیریت مشکلات پس از جراحی با کمک کادر درمان
مدیریت درد پس از عمل که معمولا با کمک دارو‌های مسکن انجام می‌شود.
جلسات فیزیوتراپی که حرکات مفصلی را بهبود می‌بخشند و عضلات را تقویت می‌کنند تا بیمار به زندگی عادی خود بازگردد.
استفاده از وسایل حمایتی مانند عصای پشتیبان که موجب کاهش فشار وارده بر لگن می‌شود.
مصرف مواد غذایی غنی از پروتئین و ویتامین که موجب تقویت سیستم ایمنی بدن و بازسازی بافت‌ها می‌شود.
مراقبت از محل جراحی و استفاده از دارو‌های ضد عفونی‌کننده به منظور جلوگیری از عفونت زخم
پیشرفت تدریجی فعالیت‌ها و عدم انجام کار‌های سنگین