آسیب‌های ورزشی، مشکلات و صدماتی هستند که به عنوان نتیجه‌ای از ورزش‌های فیزیکی و فعالیت‌های بدنی اتفاق می‌افتند. در واقع آسیب‌های ورزشی، شامل آسیب‌ها و صدماتی هستند که حین انجام ورزش ایجاد می‌شود. این آسیب‌ها انواع بسیار مختلفی دارند و در هر ورزشی ممکن است صدمات و مشکلات متنوعی ایجاد شود. روش‌های درمانی که برای هر کدام از آسیب‌های ورزشی در نظر گرفته می‌شود با توجه به وضعیت بیمار و تشخیص پزشک متفاوت است. برای آشنایی بیشتر با انواع و روش‌های درمان آسیب های ورزشی آن با ما همراه باشید.
آسیب های ورزشی به دو دسته کلی آسیب های حاد و مزمن تقسیم می شوند. صدمات حاد به طور ناگهانی اتفاق می‌افتد، مانند زمانی که فرد زمین می‌خورد، ضربه می‌خورد یا مفصل را می‌پیچاند، در حالی که آسیب‌های مزمن معمولاً در اثر استفاده بیش از حد از یک ناحیه از بدن ایجاد می‌شوند و به تدریج در طول زمان ایجاد می‌شوند. (+)
شایع‌ترین آسیب‌های ورزشی کدامند؟
آسیب‌های ورزشی انواع مختلفی دارند که شایع‌ترین آن‌ها به شرح زیر است:
شکستگی استخوان که در اثر وارد شدن نیروی ناگهانی به استخوان ایجاد می‌شود.
پارگی یا آسیب دیدگی غضروف مفاصلی مانند زانو که ممکن است نیاز به جراحی تعویض مفصل زانو داشته باشد و شانه که موجب انعطاف پذیری مفصل می‌شود و از آن محافظت می‌کند.
ضربه مغزی که یک آسیب مغزی ناشی از وارد شدن ضربه به مغز است.
دررفتگی که در آن انتهای استخوان از موقعیت طبیعی خود در مفصل خارج می‌شود.
تاندونیت که معمولا به دلیل انجام حرکات تکراری ایجاد می‌شود و با تورم و التهاب تاندون‌ها که ماهیچه‌ها را به استخوان‌ها متصل می‌کنند، همراه است.
رگ به رگ شدن که به دلیل کشیده شدن بیش از حد رباط‌ها یا پاره شدن آن‌ها ایجاد می‌شود و به دو صورت خفیف یا شدید دسته بندی می‌شود.
کشیدگی که به دلیل کشیده شدن یا پاره شدن عضله ایجاد می‌شود، مانند کشیدگی همسترینگ و کشیدگی شکم
علائم
علائمی که با مشاهده آن‌ها در بدن باید به دنبال مراقبت‌های اورژانسی باشید عبارت است از:
- تورم و درد شدید در مفصل
- توده، برجستگی یا دیگر ناهنجاری‌ها در مفصل و اطراف آن
- شنیدن صدای ترکیدن هنگام استفاده از مفصل
- احساس ضعف یا ناتوانی هنگام قرار دادن وزن بر روی مفصل
- بی ثباتی در مفصل
- مشکلات تنفسی
- سرگیجه
- تب
حتما دقت داشته باشید که آسیب‌های ورزشی شدید در برخی موارد نیازمند فیزیوتراپی و عمل جراحی هستند و اگر وضعیت بیمار با گذشت 2 هفته بهبود نیافت، حتما لازم است با پزشک مشورت کنید.
چه کسانی ممکن است دچار آسیب ورزشی شوند؟
آسیب‌های ورزشی ممکن است برای هر کسی اتفاق بیوفتد، اما احتمال وقوع این آسیب‌ها در افراد زیر بیشتر از دیگران است که باید از درمان آسیب های ورزشی پیروی کنند:
- افرادی که بدن آن‌ها دارای فرم مناسبی نیست.
- افرادی که از وسایل حفاظتی مناسب هر ورزش استفاده نمی‌کنند.
- افرادی که بدون گرم و سرد کردن بدن ورزش می‌کنند.
- افرادی که در ورزش‌های تماسی که شامل تکل زدن یا برخورد می‌باشد، شرکت می‌کنند.
- افرادی که در فعالیت‌هایی شرکت می‌کنند که شامل پریدن، دویدن و تغییر جهت سریع است.
رایج‌ترین قسمت‌های بدن که ممکن است هنگام ورزش دچار آسیب دیدگی شوند کدام است؟
آسیب‌های ورزشی ممکن است هر قسمتی از بدن را تحت تاثیر قرار دهد، رایج‌ترین این قسمت‌ها عبارت است از:
تاندون آشیل که یک تاندون بسیار ضخیم است و پشت ساق پا را به پاشنه پا متصل می‌کند. این تاندون به افراد کمک می‌کند تا به راحتی راه بروند و زمانی که تحت فشار قرار بگیرد، با علائمی از جمله تورم، التهاب و سفتی همراه می‌شود.
مچ پا که از سه مفصل، چند استخوان، غضروف، رباط، ماهیچه و تاندون تشکیل می‌شود و هنگام ورزش ممکن است دچار پیچ خوردگی یا شکستگی شود.
آرنج که یک مفصل بسیار مهم است و در اثر انجام حرکات تکراری یا استفاده بیش از حد در ورزش‌هایی از جمله تنیس، ممکن است دچار آسیب دیدگی شود.
سر که شامل صورت، جمجمه و مغز می‌شود و شایع‌ترین آسیب آن وارد شدن ضربه به سر یا ضربه مغزی است.
زانو که شامل استخوان، غضروف، رباط و تاندون است و به عنوان یک مفصل پیچیده، میان ران و ساق پا قرار دارد. از جمله رایج‌ترین آسیب‌های ورزشی زانو که به دلیل پرش، تغییر سرعت یا وارد شدن فشار ناگهانی ایجاد می‌شود، می‌توان به پارگی مینیسک و پارگی رباط صلیبی قدامی اشاره کرد.
شانه که بازو را به قسمت بالاتنه بدن متصل می‌کند و شامل روتاتورکاف، ماهیچه و تاندون می‌شود. از جمله رایج‌ترین آسیب‌های ورزشی شانه می‌توان به تاندونیت روتاتورکاف و پارگی آن اشاره کرد.
چگونه از آسیب‌های ورزشی پیشگیری کنیم؟
پیشگیری از آسیب‌های ورزشی به دلیل حفظ سلامتی و ادامه فعالیت‌های ورزشی اهمیت بسیار زیادی دارد. به منظور پیشگیری از آسیب‌های ورزشی، انجام اقدامات زیر ضروری است:
- پیش از شروع هر ورزش جدیدی لازم است بدن خود را گرم و آماده کنید تا در حین انجام ورزش، آسیب نبینید و به درمان آسیب های ورزشی نیاز نداشته باشید.
- هنگام انجام تمرینات به راهنمایی‌های مربی توجه داشته باشید و حرکات را به صورت صحیح آموزش ببینید.
- به بدن خود زمان کافی برای استراحت بدهید و برای اندام‌هایی که فشار زیادی بر روی آن‌ها قرار دارد، زمانی را برای بهبودی فراهم کنید.
- تمرینات تقویتی انجام دهید زیرا اینگونه تمرینات موجب تقویت عضلات، افزایش استحکام سیستم عضلانی و پیشگیری از آسیب‌های ورزش می‌شوند.
- رژیم غذایی مناسبی داشته باشید زیرا تغذیه متعادل و مناسب به بدن انرژی و مواد غذایی لازم را می‌رساند و توانایی‌های بدن را افزایش می‌دهد.
- از تجهیزات محافظتی در ورزش‌هایی مانند موتور سواری، دوچرخه سواری، اسب سواری و… استفاده کنید.
- هنگام ورزش همواره به علائمی مانند درد و تورم توجه داشته باشید و در صورت مشاهده علامت مشکوکی در بدن، از پزشک ورزشی کمک بگیرید.
- در ورزش‌هایی که انجام می‌دهید تنوع ایجاد کنید زیرا این کار موجب پیشگیری از آسیب دیدگی می‌شود.
- ورزش‌هایی را انجام دهید که با توانایی‌های فیزیکی شما سازگار است.
- هنگام ورزش سطح فعالیت خود را به تدریج افزایش دهید.
پیشگیری از آسیب‌های ورزشی به طور کلی به شناخت نیاز‌ها و محدودیت‌های بدن افراد و پیروی از اصول ایمنی هنگام ورزش بستگی دارد. به همین دلیل لازم است پیش از انجام ورزش و شروع آن با یک متخصص مشورت کنید.
روش‌های درمان آسیب های ورزشی
روش RICE یک روش درمان آسیب های ورزشی است که مخفف 4 روش درمانی استراحت، استفاده از کمپرس سرد، فشرده‌سازی و قرار دادن محل آسیب دیده در ارتفاع می‌باشد. این روش معمولا برای آسیب‌های ورزشی خفیف مورد استفاده قرار می‌گیرد و برای گرفتن بهترین نتیجه از آن، لازم است روش RICE را در 24 تا 36 ساعت اولیه پس از آسیب دیدگی ورزشی انجام دهید. این روش درمان اولیه می‌تواند موجب کاهش تورم و جلوگیری از درد و کبودی اضافی در روز‌های ابتدایی پس از آسیب ورزشی شود. علاوه بر این، می‌توان برای کاهش درد و تورم ناشی از آسیب، از دارو‌های مسکن بدون نیاز به نسخه پزشک نیز استفاده کرد. اگر آسیب ورزش شما شدید است و احساس می‌کنید که علائم و شدت آن‌ها بهبود نمی‌یابد، در اسرع وقت به متخصص مراجعه کنید.
درمان آسیب‌های ورزشی و روش‌هایی که برای این کار مورد استفاده قرار می‌گیرد به نوع و شدت آسیب، ناحیه مورد نظر و شرایط بیمار بستگی دارد و مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر است:
- استراحت و کاهش فعالیت‌های برای مدت چند روز یا چند هفته
- استفاده از کمپرس یخ بر روی ناحیه آسیب دیده به صورت غیر مستقیم و 3 تا 4 بار در روز
- مصرف دارو‌های مسکن و ضد التهاب
- انجام تمرینات تقویتی و ترکیبی به منظور تقویت عضلات و بهبود عملکرد آن‌ها زیر نظر پزشک
- فیزیوتراپی زیر نظر فیزیوتراپیست
- استفاده از بانداژ کشی مناسب برای محافظت از ناحیه آسیب دیده
- تزریق کورتیکواستروئید به ناحیه مورد نظر
- انجام عمل جراحی در موارد شدید و بسیار جدی