انگشت ماشه‌ای یک عارضه شایع در دست است که باعث قفل شدن یا گیر کردن یکی از انگشتان در هنگام خم و راست شدن می‌شود. این مشکل زمانی رخ می‌دهد که تاندون‌های انگشت به درستی در غلاف خود حرکت نکنند و به دلیل التهاب یا ضخیم شدن، هنگام خم شدن در یک وضعیت گیر کنند. افراد مبتلا به این عارضه معمولا هنگام باز کردن انگشت خود، احساس گیر کردن یا پرش ناگهانی دارند که با درد و ناراحتی همراه خواهد بود. در این مقاله به بررسی علل، علائم، راه‌های پیشگیری و گزینه‌های درمانی انگشت ماشه‌ای خواهیم پرداخت.
انگشت ماشه ای یا قفل شدن انگشت چیست؟
انگشت ماشه‌ای (Trigger Finger) یک عارضه‌ی شایع در دست است که باعث قفل شدن یا گیر کردن یکی از انگشتان هنگام خم و راست شدن می‌شود. در این حالت، فرد هنگام باز کردن انگشت احساس می‌کند که انگشتش ناگهان با یک پرش باز می‌شود، مانند ماشه‌ای که کشیده و رها شده باشد. این مشکل زمانی رخ می‌دهد که تاندون خم کننده انگشت دچار التهاب و ضخیم شدن شود و به درستی از داخل غلاف محافظ خود عبور نکند.
علائم اصلی انگشت ماشه‌ای شامل درد، حساسیت، تورم، سفتی و در موارد شدیدتر، قفل شدن کامل انگشت در وضعیت خمیده است. این عارضه معمولاً در اثر استفاده‌ی مکرر از دست، حرکات تکراری، بیماری‌هایی مانند دیابت و آرتریت روماتوئید یا آسیب‌های مکرر به تاندون‌ها ایجاد می‌شود. درمان این مشکل شامل استراحت، فیزیوتراپی، استفاده از آتل، تزریق استروئید و در موارد پیشرفته، جراحی برای آزادسازی غلاف تاندون می‌باشد.
انگشت ماشه ای چرا به وجود می‌آید؟
انگشت ماشه‌ای به دلیل التهاب و ضخیم شدن تاندون خم کننده‌ی انگشت و غلاف محافظ آن ایجاد می‌شود که باعث می‌شود تاندون نتواند به راحتی درون غلاف خود حرکت کند. این مشکل معمولا به علت استفاده‌ی مکرر از دست و انجام حرکات تکراری ایجاد می‌شود، اما عوامل دیگری نیز می‌توانند در بروز آن نقش داشته باشند.
عوامل مؤثر در ایجاد انگشت ماشه‌ای:
- حرکات تکراری دست: افرادی که به دلیل شغل یا فعالیت‌های روزانه، حرکات مکرر دست مانند گرفتن اجسام، تایپ کردن یا نواختن ساز انجام می‌دهند، در معرض این عارضه هستند.
- التهاب و ضخیم شدن غلاف تاندون: این مشکل باعث محدود شدن حرکت تاندون و گیر کردن آن هنگام خم و راست شدن انگشت می‌شود.
- بیماری‌های زمینه‌ای: افرادی که دچار بیماری‌هایی مانند دیابت، آرتریت روماتوئید یا کم‌کاری تیروئید هستند، بیشتر مستعد ابتلا به انگشت ماشه‌ای می‌باشند.
- افزایش سن: این عارضه در افراد میانسال و مسن شایع تر است، زیرا با افزایش سن، انعطاف‌پذیری تاندون‌ها کاهش می‌یابد.
- جنسیت: زنان نسبت به مردان بیشتر دچار این مشکل می‌شوند، به‌خصوص در دوران یائسگی.
- سابقه‌ی آسیب یا جراحی دست: افرادی که دچار ضربه، آسیب یا عمل جراحی در ناحیه دست شده‌اند، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به انگشت ماشه‌ای باشند.
اگر این مشکل به‌موقع درمان نشود، منجر به درد مزمن، محدودیت حرکت انگشت و حتی قفل شدن دائمی آن می‌شود. بنابراین، آگاهی از علل و پیشگیری از این عارضه در جلوگیری از پیشرفت آن نقش مهمی ایفا می‌کند.
روش های درمان انگشت ماشه ای چیست؟
روش‌های درمان انگشت ماشه‌ای بسته به شدت بیماری و میزان محدودیت حرکتی انگشت، از روش‌های غیرجراحی تا جراحی متغیر است. هدف اصلی درمان، کاهش التهاب، بازگرداندن حرکت طبیعی انگشت و جلوگیری از بدتر شدن وضعیت تاندون است. به هر حال بهترین روش درمانی بسته به وضعیت شما توسط بهترین متخصص ارتوپد انتخاب می‌گردد.
1. درمان‌های غیرجراحی (محافظه‌کارانه)
این روش‌ها معمولا برای موارد خفیف تا متوسط انگشت ماشه‌ای توصیه می‌شوند:
- استراحت دست: کاهش فعالیت‌های تکراری که باعث تحریک تاندون می‌شوند، به کاهش التهاب کمک می‌کند.
- استفاده از آتل (اسپلینت): بستن آتل روی انگشت در شب باعث محدود شدن حرکت و کاهش التهاب می‌شود و به بهبود کمک می‌کند.
- کمپرس گرم و سرد: استفاده از یخ یا کمپرس گرم روی محل درد می‌تواند التهاب را کاهش داده و درد را تسکین دهد.
- تمرینات کششی و فیزیوتراپی: تمرینات ملایم کششی و تقویتی می‌توانند انعطاف‌پذیری تاندون را بهبود بخشیده و از بدتر شدن مشکل جلوگیری کنند.
- داروهای ضدالتهابی (NSAIDs): مصرف داروهایی مانند ایبوپروفن، ملوکسیکام یا ناپروکسن می‌تواند به کاهش التهاب و درد کمک کند.
- تزریق استروئید: تزریق کورتیزون یا داروهای ضدالتهابی به محل تاندون می‌تواند التهاب را کاهش داده و عملکرد انگشت را بهبود دهد. این روش معمولاً در موارد متوسط توصیه می‌شود و ممکن است نیاز به تکرار داشته باشد.
2. درمان‌های جراحی (در موارد شدید)
اگر روش‌های غیرجراحی مؤثر نباشند و انگشت همچنان دچار قفل شدن و درد شدید باشد، جراحی آزادسازی تاندون انجام می‌شود:
- برش غلاف تاندون (Trigger Finger Release): در این روش، جراح یک برش کوچک روی کف دست ایجاد کرده و غلاف تاندون را باز می‌کند تا حرکت آزادانه‌تری داشته باشد.
- جراحی از طریق سوزن (Percutaneous Release): در این روش، جراح با استفاده از یک سوزن مخصوص و بدون ایجاد برش، غلاف تاندون را باز می‌کند. این روش کم‌تهاجمی‌تر است و نیاز به بخیه ندارد.
- توانبخشی پس از جراحی: پس از جراحی، تمرینات فیزیوتراپی و حرکات کششی توصیه می‌شود تا عملکرد انگشت به طور کامل بازگردد.
کدام روش درمانی برای من مناسب است؟
✅ اگر انگشت ماشه‌ای خفیف باشد، استراحت، آتل‌بندی و داروهای ضدالتهاب معمولاً کافی هستند.
✅ در موارد متوسط، تزریق استروئید می‌تواند مؤثر باشد.
✅ اگر انگشت دچار قفل شدگی شدید باشد یا به درمان‌های دیگر پاسخ ندهد، جراحی گزینه نهایی و مؤثر خواهد بود.
جراحی انگشت ماشه‌ای چگونه انجام می‌شود؟
جراحی انگشت ماشه‌ای با هدف آزادسازی تاندونی که در داخل غلاف خود گیر کرده است، انجام می‌شود. این جراحی معمولا به دو روش جراحی باز و جراحی کم تهاجمی با سوزن (Percutaneous Release) انجام می‌شود. در روش باز، یک برش کوچک روی کف دست، در نزدیکی پایه انگشت، ایجاد شده و غلاف تاندون برش داده می‌شود تا حرکت آزادانه تر انگشت نیز ممکن شود. در روش کم تهاجمی، جراح با استفاده از یک سوزن ظریف، غلاف را بدون ایجاد برش باز می‌کند. این روش سریع انجام می‌شود و به بخیه نیازی ندارد. جراحی معمولا سرپایی است و بعد از آن بیمار می‌تواند در همان روز به خانه بازگردد.
این مطلب هم بخوانید: درمان درد مفصل با پی آر پی
جراحی انگشت ماشه‌ای نیاز به بیهوشی دارد؟
خیر، در بیشتر موارد جراحی انگشت ماشه‌ای تحت بی حسی موضعی انجام می‌شود و نیازی به بیهوشی عمومی ندارد. پزشک از یک داروی بی حس کننده برای بی حس کردن دست و ناحیه موردنظر استفاده می‌کند تا بیمار در حین جراحی هیچ دردی احساس نکند. در برخی شرایط خاص، مانند بیمارانی که اضطراب بالایی دارند یا نیاز به جراحی روی چند انگشت دارند، ممکن است از بی‌حسی موضعی همراه با آرام‌بخش یا بیهوشی سبک استفاده شود. به دلیل عدم نیاز به بیهوشی کامل، دوران نقاهت این جراحی کوتاه بوده و بیمار معمولا می‌تواند همان روز به فعالیت‌های سبک روزمره خود بازگردد.
عمل انگشت ماشه‌ای چقدر طول می‌کشد؟
مدت زمان بهبود انگشت ماشه‌ای بستگی به شدت بیماری و روش درمانی انتخاب شده دارد. اگر از روش‌های غیرجراحی مانند استراحت، فیزیوتراپی، مصرف داروهای ضدالتهابی یا تزریق استروئید استفاده شود، احتمال دارد که چند هفته تا چند ماه طول بکشد تا علائم بهبود یابند. در برخی موارد، اگر مشکل شدید باشد، این روش‌ها موقتی هستند و نیاز به جراحی وجود خواهد داشت.
در صورت انجام جراحی انگشت ماشه‌ای، خود عمل معمولا بین 15 تا 30 دقیقه طول می‌کشد و بیمار در همان روز مرخص می‌شود. دوره نقاهت پس از جراحی بین 2 تا 6 هفته است، اما بسته به میزان درگیری تاندون و رعایت مراقبت‌های پس از عمل، ممکن است تا 3 ماه زمان ببرد تا انگشت به حرکت طبیعی خود بازگردد. انجام تمرینات توانبخشی و فیزیوتراپی به تسریع روند بهبودی کمک خواهد کرد.
چند روز بعد از عمل انگشت ماشه ای می‌توان سرکار رفت؟
مدت زمان بازگشت به کار بعد از عمل انگشت ماشه‌ای بستگی به نوع جراحی، میزان درگیری تاندون و نوع شغل فرد دارد. در اکثر موارد، بیماران پس از 3 تا 7 روز می‌توانند به فعالیت‌های سبک و کارهای اداری بازگردند، به شرطی که نیاز به استفاده مداوم از دست نداشته باشند. با این حال، اگر شغل فرد شامل کارهای فیزیکی سنگین، بلند کردن اجسام، استفاده مکرر از دست‌ها یا ابزارهای دستی باشد، نیاز است 2 تا 4 هفته از انجام این فعالیت‌ها خودداری کند تا بهبودی کامل حاصل شود. پزشکان توصیه می‌کنند که در هفته‌های اول پس از جراحی از حرکات شدید و فشار زیاد روی انگشت خودداری شود و تمرینات فیزیوتراپی برای بازگرداندن قدرت و انعطاف پذیری انگشت انجام شود.