پوکی استخوان یک بیماری مزمن و شایع است و زمانی اتفاق می‌افتد که:
- استخوان تراکم کمی داشته باشند.
- استخوان مواد معدنی مانند کلسیم از دست بدهد.
- استخوان شکننده‌تر شود.
اگر پوکی استخوان داشته باشید، احتمال شکستگی استخوان شما هنگام زمین خورد افزایش می‌یابد. در سال 2022، به طور تقریبی 6.2 میلیون نفر با سن 50 ساله یا بیش‌تر به استئوپنی مبتلا شده‌اند. استئوپنی زمانی اتفاق می‌افتد که تراکم استخوان بین استخوان نرمال و پوکی قرار داشته باشد.
علائم پوکی استخوان
پوکی استخوان یک بیماری خاموش محسوب می‌شود و اغلب علائم مشخصی ندارد. شایع‌ترین علامت پوکی استخوان، شکستگی استخوان به دلیل تراکم کم استخوان است.
چه چیزی باعث پوکی استخوان می‌شود؟
همانطور که گفته شد، به دلیل کاهش تراکم استخوان ایجاد می‌شود و این موضوع احتمال شکستن استخوان را افزایش می‌دهد. استخوان‌ها معمولا با افزایش سن ضعیف‌تر می‌شوند و این روند در برخی افراد سرعت بیش‌تری دارد. زنان معمولا پس از شروع یائسگی استخوان‌های خود را خیلی سریع از دست می‌دهند.
عوامل خطر پوکی استخوان
عوامل خطر عواملی هستند که در صورت داشتن آن‌ها احتمال ابتلا به پوکی استخوان افزایش می‌یابد. مهم‌ترین این عوامل عبارت است از:
- سن
- جنسیت (زن بودن)
- یائسگی زودرس (قبل از 45 سالگی)
- داشتن سابقه شکستگی استخوان
- داشتن سابقه خانوادگی مشکلات لگنی
- ابتلا به برخی بیماری‌ها مانند پرکاری تیروئید
- مصرف برخی دارو‌ها مانند دارو‌هایی که برای درمان سرطان مورد استفاده قرار می‌گیرد و کورتیکواستروئید ها
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
اگر نگران پوکی استخوان هستید، باید به پزشک مراجعه کنید و با انجام آزمایش تراکم استخوان از وضعیت خود مطلع شوید. با درمان زودهنگام پوکی استخوان، بهترین شانس برای جلوگیری از شکستگی استخوان ناشی از افزایش سن را خواهید داشت.
ممکن است در برخی خانواده‌ها ایجاد شود. بنابراین اگر یکی از اعضای نزدیک خانواده شما به این بیماری مبتلا است، حتما به پزشک دکتر میلاد حاجی آقا بزرگی (جراح تومور استخوان در تهران) مراجعه کرده و وضعیت استخوان‌های خود را بررسی کنید.
چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پوکی استخوان توسط پزشک متخصص و براساس مواردی از جمله سابقه پزشکی و خانوادگی شما، معاینه فیزیکی انجام شده و آزمایش تراکم معدنی استخوان تشخیص داده می‌شود.
پوکی استخوان چگونه درمان می‌شود؟
هیچ درمان قطعی برای پوکی استخوان وجود ندارد و علائم ناشی از آن را تنها می‌توان با دارو و تغییر سبک زندگی کنترل کرد. پزشک متخصص بسته به سن، جنسیت و سابقه پزشکی بیماران روش‌های درمانی مختلفی را برای آن‌ها در نظر می‌گیرد. هدف از درمان پوکی استخوان، تقویت استخوان‌ها و کاهش احتمال شکستگی آن‌ها و جلوگیری از برخورد‌هایی است که موجب آسیب دیدگی استخوان‌ها می‌شود.
تغییر سبک زندگی
رایج‌ترین تغییرات سبکی زندگی که به منظور کنترل پوکی استخوان انجام می‌شود عبارت است از:
ورزش کردن به منظور تقویت استخوان‌ها و ماهیچه ها
سیگار نکشیدن
داشتن یک رژیم غذایی سالم با مقدار زیادی غذا‌های حاوی کلسیم
قرار گرفتن به صورت متوسط در معرض نور خورشید و دریافت ویتامین دی کافی از آن
دارو
دارو‌هایی که پزشک ممکن است برای تقویت استخوان‌ها توصیه کند عبارت است از:
بیس فسفونات
به صورت قرص یا تزریق یک بار در سال به منظور کند کردن روند طبیعی کاهش تراکم استخوان
دنوزوماب
تزریق دو بار در سال به منظور کد کردن پیشرفت پوکی استخوان
رالوکسیفن
به منظور کاهش از دست دادن تراکم استخوان پس از یائسگی
درمان هورمونی یائسگی
این درمان برای زنان مبتلا به پوکی استخوان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تری پاراتید
مناسب برای زمانی که هنگام مصرف دارو‌های دیگر برای پوکی استخوان، دچار شکستگی استخوان می‌شوید.
آیا می‌توان از پوکی استخوان پیشگیری کرد؟
پوکی استخوان قابل پیشگیری نیست، اما یکسری اقداماتی وجود دارد که با استفاده از آن‌ها می‌توانید خطر ابتلا را کاهش دهید. از جمله این اقدامات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دریافت ویتامین دی کافی از خورشید
- کاهش مصرف الکل
- ترک سیگار
- مصرف غذا‌های حاوی کلسیم و پروتئین
- حفظ وزن سالم
- ورزش کردن (پیاده روی سریع و انجام تمرینات قدرتی)
عوارض پوکی استخوان چیست؟
پوکی استخوان باعث می‌شود استخوان‌های باسن، مچ دست، ستون فقرات، بازو و لگن شکننده شده و احتمال شکستن آن‌ها در اثر افتادن یا آسیب جزئی افزایش یابد. شکستگی استخوان لگن می‌تواند راه رفتن را برای شما سخت‌تر کند و به دلیل دوران بهبودی طولانی‌تر، شما را از زندگی مستقل باز دارد.
علاوه بر این به دلیل شکستگی در ستون فقرات و خمیده شدن می‌تواند باعث کوتاه شدن قد شود و درد بسیار زیادی را ایجاد کند.
به منظور جلوگیری از سقوط چه اقداماتی می‌توان انجام داد؟
هنگامی که به پوکی استخوان مبتلا شدید، مهم‌ترین کاری که باید انجام دهید کاهش خطر سقوط است. با استفاده از اقدامات زیر می‌توان خطر سقوط را تا حد زیادی کاهش داد و از آن جلوگیری کرد:
- بینایی خود را مورد بررسی قرار دهید.
- دارو‌های مصرفی خود را مورد بررسی قرار دهید.
- از کفش‌های مناسب با کفی غیر لغزنده استفاده کنید.
- تناسب اندام خود را افزایش دهید.
- رژیم غذایی مناسب بگیرید و قدرت عضلات خود را بهبود بخشید.
دوره بهبودی پس از شکستگی استخوان
دوره بهبودی پس از شکستگی استخوان به نوع شکستگی بستگی دارد و ممکن است حدود 6 تا 8 هفته طول بکشد. در طول این دوره، مراجعه منظم به فیزیوتراپیست می‌تواند تاثیر بسیار زیادی بر سرعت بهبودی داشته باشد.
منبع: healthdirect